Κάτοικος εξωτερικού που αποκτά εισόδημα στην Ελλάδα

Φυσικό πρόσωπο κατοικεί στο εξωτερικό όπου και εργάζεται από τον Σεπτέμβριο του 2015 και εισπράττει ενοίκια από την Ελλάδα (περίπου 5.000 ευρώ ετησίως). Τον Ιούνιο του 2016 παντρεύτηκε στην Ελλάδα με Ισπανό υπήκοο και συνεχίζει να ζει στο εξωτερικό. 1. Πρέπει να δηλωθεί ο γάμος στο Μητρώο; 2. Θα εξακολουθήσει να κάνει δήλωση Ε1 και Ε2 μόνη της; 3. Πρέπει να δηλωθεί ως μόνιμη κάτοικος εξωτερικού και ποια δικαιολογητικά απαιτούνται;

Απάντηση:

Α. Όσον αφορά την αλλαγή (φορολογικής) κατοικίας της φορολογούμενης, θα πρέπει να ακολουθηθεί η προβλεπόμενη στην ΠΟΛ.1058/2015 διαδικασία. Συγκεκριμένα:

1. Να υποβάλει, το αργότερο έως την τελευταία εργάσιμη ημέρα του πρώτου δεκαήμερου του μηνός Μαρτίου του φορολογικού έτους που ακολουθεί το φορολογικό έτος αναχώρησης, στο Τμήμα ή Γραφείο Συμμόρφωσης και Σχέσεων με τους Φορολογουμένους της ΔΟΥ όπου είναι υπόχρεη υποβολής δήλωσης φορολογίας εισοδήματος ως φορολογική κάτοικος Ελλάδας: αίτηση (έντυπο Μ0) με συνημμένα τα έντυπα Μ1 και Μ7 συμπληρωμένα, όπως ορίζουν οι κείμενες διατάξεις, καθώς και έγγραφη δήλωση με βεβαιωμένο το γνήσιο της υπογραφής της, για τον ορισμό φορολογικού εκπροσώπου τους στην Ελλάδα.

2. Να προσκομίσει, το αργότερο έως την τελευταία εργάσιμη ημέρα του πρώτου δεκαήμερου του μηνός Σεπτεμβρίου του φορολογικού έτους που ακολουθεί το φορολογικό έτος αναχώρησης, στο ως άνω Τμήμα ή Γραφείο της ΔΟΥ:

(α) Βεβαίωση φορολογικής κατοικίας από την αρμόδια φορολογική αρχή του κράτους όπου δηλώνει φορολογική κάτοικος, από την οποία να προκύπτει ότι είναι φορολογικός κάτοικος αυτού του κρά-

τους. Δεδομένου ότι έχει εγκατασταθεί σε κράτος με το οποίο υφίσταται Σύμβαση Αποφυγής Διπλής Φορολογίας Εισοδήματος (στο εξής ΣΑΔΦΕ) και δεδομένου ότι αποκτά εισόδημα στη χώρα μας, μπορεί να προσκομίσει, αντί της βεβαίωσης, την προβλεπόμενη Αίτηση για την Εφαρμογή της ΣΑΔΦΕ όπου είναι ενσωματωμένο το πιστοποιητικό φορολογικής κατοικίας (δίγλωσσα έντυπα) ή

(β) αντίγραφο της εκκαθάρισης της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος που υπέβαλε στο άλλο κράτος ή

(γ) ελλείψει εκκαθάρισης, αντίγραφο της σχετικής δήλωσης φορολογίας εισοδήματος.

Σε περίπτωση που δεν είναι δυνατή η προσκόμιση κάποιων από τα ανωτέρω δικαιολογητικά από την αρμόδια φορολογική αρχή, τότε απαιτείται βεβαίωση από οποιαδήποτε άλλη δημόσια ή δημοτική ή άλλη αναγνωρισμένη αρχή με την οποία θα αποδεικνύεται ο ισχυρός δεσμός (κέντρο ζωτικών συμφερόντων) του φυσικού προσώπου με το άλλο κράτος.

3. Για τη γνησιότητα των αλλοδαπών δημοσίων εγγράφων, τα οποία έχουν συνταχθεί στο έδαφος του αλλοδαπού κράτους, σύμφωνα με τα προβλεπόμενα από τη Σύμβαση της Χάγης (Apostille) ή κατά τα διεθνή νόμιμα (προξενική διαδικασία), εφαρμόζονται οι οδηγίες της Δ/νσης Οργάνωσης (σχετ. το με αριθ. Δ6Δ 1095210 ΕΞ 25.6.2014 έγγραφό της). Επίσης, για τα προβλεπόμενα έγγραφα απαιτείται επίσημη μετάφραση στην Ελληνική γλώσσα.

Από τη διαδικασία αυτή εξαιρούνται οι προαναφερθείσες Αιτήσεις για την Εφαρμογή των ΣΑΔΦΕ, καθώς και τα πιστοποιητικά φορολογικής κατοικίας που εκδίδουν οι φορολογικές αρχές των ΗΠΑ και της Τουρκίας, στο πλαίσιο των ΣΑΔΦΕ που έχουν συναφθεί με τη χώρα μας.

4. Σε περίπτωση που φορολογούμενος υποβάλλει τα έντυπα (Μ0−Μ1−Μ7) και προσκομίσει, εμπροθέσμως, τα προβλεπόμενα δικαιολογητικά, αλλά παρόλα αυτά θεωρείται φορολογικός κάτοικος Ελλάδας κατά τις διατάξεις της εσωτερικής μας νομοθεσίας (άρθρο 4 Ν 4172/2013 ), ενημερώνεται από το Τμήμα ή Γραφείο Συμμόρφωσης και Σχέσεων με τους Φορολογουμένους ότι το αίτημά του για μεταφορά της φορολογικής κατοικίας του απορρίπτεται και η αίτηση με τα συνημμένα έντυπα και δικαιολογητικά τίθενται στο φάκελό του. Ο φορολογούμενος, στην περίπτωση αυτή, υποχρεούται να υποβάλει δήλωση φορολογίας εισοδήματος ως φορολογικός κάτοικος Ελλάδας (παγκόσμιο εισόδημα) το αργότερο μέχρι τη λήξη του επόμενου φορολογικού έτους από αυτό που αφορούσε το αίτημα μεταφοράς (π.χ. όσοι φορολογούμενοι υπέβαλαν σχετικά έντυπα και δικαιολογητικά που αφορούσαν το φορολογικό έτος 2015 και το αίτημά τους απορρίφθηκε, υποχρεούνται να υποβάλουν δήλωση φορολογίας εισοδήματος το αργότερο έως τις 31.12.2016), χωρίς την επιβολή προστίμου εκπρόθεσμης δήλωσης.

Σε περίπτωση που φορολογούμενος, ο οποίος έχει υποβάλει τα έντυπα (Μ0−Μ1−Μ7) και προσκομίσει, εμπροθέσμως, τα προβλεπόμενα δικαιολογητικά, θεωρηθεί φορολογικός κάτοικος εξωτερικού, τα εν λόγω έντυπα (Μ0−Μ1−Μ7) προωθούνται, μαζί με την έγγραφη δήλωση για τον ορισμό φορολογικού εκπροσώπου και τη σχετική έγκριση, στο Τμήμα ή Γραφείο Διοικητικής και Μηχανογραφικής Υποστήριξης της ΔΟΥ, προκειμένου να καταχωρισθούν στο υποσύστημα Μητρώου οι σχετικές μεταβολές. Η βεβαίωση μεταβολής θα αποστέλλεται από το Τμήμα ή Γραφείο Διοικητικής και Μηχανογραφικής Υποστήριξης της ΔΟΥ, ταχυδρομικώς, στο φορολογικό εκπρόσωπο. Ο φορολογούμενος, εφόσον είναι υπόχρεος σε υποβολή δήλωσης φορολογίας εισοδήματος στην Ελλάδα, δύναται να την υποβάλει ως φορολογικός κάτοικος εξωτερικού το αργότερο μέχρι τη λήξη του φορολογικού έτους που ακολουθεί το έτος αναχώρησης (π.χ. όσοι μετέβαλαν τη φορολογική τους κατοικία για το φορολογικό έτος 2015 μπορούν να υποβάλουν δήλωση φορολογίας εισοδήματος στην Ελλάδα το αργότερο έως τις 31.12.2016).

Όσοι φορολογούμενοι υποβάλλουν τα έντυπα (Μ0−Μ1−Μ7) και προσκομίσουν, εκπροθέσμως, τα προβλεπόμενα δικαιολογητικά, υποχρεούνται να υποβάλουν δήλωση φορολογίας εισοδήματος ως φορολογικοί κάτοικοι Ελλάδας ή εφόσον είναι υπόχρεοι ως φορολογικοί κάτοικοι εξωτερικού, η οποία θεωρείται εκπρόθεσμη από την, κατά περίπτωση, καταληκτική ημερομηνία υποβολής των δηλώσεων φορολογίας εισοδήματος και επισύρει την επιβολή προστίμου.

Όσοι φορολογούμενοι υποβάλλουν τα έντυπα (Μ0−Μ1−Μ7) και δεν προσκομίσουν τα δικαιολογητικά, υποχρεούνται να υποβάλουν δήλωση φορολογίας εισοδήματος ως φορολογικοί κάτοικοι Ελλάδας (παγκόσμιο εισόδημα), η οποία θεωρείται εκπρόθεσμη από την καταληκτική ημερομηνία υποβολής των δηλώσεων φορολογίας εισοδήματος και επισύρει την επιβολή προστίμου.

5. Η ΔΟΥ υποχρεούται να αποφανθεί σχετικά με τη φορολογική κατοικία των προαναφερθέντων φυσικών προσώπων, εντός δυο μηνών από την ημερομηνία υποβολής των παραπάνω δικαιολογητικών. Η ΔΟΥ θα αποφανθεί επί του αιτήματος λαμβάνοντας υπόψη τα κριτήρια των παρ.1 και 2 του άρθρου 4 του ΚΦΕ. Εξετάζοντας δηλαδή κατά πόσο η φορολογούμενη:

– έχει στην Ελλάδα τη μόνιμη ή κύρια κατοικία της ή τη συνήθη διαμονή της ή το κέντρο των ζωτικών της συμφερόντων ήτοι τους προσωπικούς ή οικονομικούς ή κοινωνικούς δεσμούς της και

– εάν βρίσκεται στην Ελλάδα συνεχώς για χρονικό διάστημα που υπερβαίνει τις εκατόν ογδόντα τρεις (183) ημέρες, συμπεριλαμβανομένων και σύντομων διαστημάτων παραμονής στο εξωτερικό, οπότε εξακολουθεί να είναι φορολογικός κάτοικος Ελλάδος.

Β. Ακόμα και εάν θεωρηθεί φορολογική κάτοικος εξωτερικού, εξακολουθεί να έχει την υποχρέωση υποβολής φορολογικής δήλωσης, μόνο για το εισόδημα που αποκτά στην Ελλάδα. Εάν όμως εξακολουθήσει να θεωρείται φορολογική κάτοικος Ελλάδος υποχρεούται να δηλώσει όχι μόνο το εισόδημα που απόκτησε στην Ελλάδα, αλλά το παγκόσμιο εισόδημα. Από το φόρο που θα προκύψει στην περίπτωση αυτή, θα αφαιρεθεί ο φόρος που τυχόν καταβλήθηκε στην αλλοδαπή εφόσον η καταβολή του αποδεικνύεται από τα προβλεπόμενα δικαιολογητικά.

Γ. Ο ΚΦΔ προβλέπει την υποχρέωση του φορολογούμενου, να ενημερώνει εγγράφως τη Φορολογική Διοίκηση εντός τριάντα (30) ημερών για μεταβολές στην επωνυμία, το διακριτικό τίτλο, τη διεύθυνση κατοικίας ή τη διεύθυνση των επαγγελματικών εγκαταστάσεων, την έδρα, το αντικείμενο της δραστηριότητας, τη διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, καθώς και τις λοιπές πληροφορίες που παρασχέθηκαν κατά το χρόνο της εγγραφής. Κατά συνέπεια θα πρέπει η φορολογική διοίκηση να ενημερωθεί για τη μεταβολή της οικογενειακής κατάστασης της φορολογουμένης. Η υποχρέωση ενημέρωσης για μεταβολές στα ατομικά στοιχεία φορολογούμενου φυσικού προσώπου, που δεν αφορούν την επιχειρηματική δραστηριότητά του δεν υπόκειται σε προθεσμία. 1

Δ. Τέλος διευκρινίζεται ότι στην περίπτωση που η ίδια εξακολουθήσει να θεωρείται φορολογική κάτοικος Ελλάδος, παρά τη θέση που έχει υιοθετήσει η διοίκηση, δεν θα θεωρηθεί αυτομάτως φορολογικός κάτοικος Ελλάδος ή υπόχρεος σε υποβολή κοινής φορολογικής δήλωσης και ο σύζυγος, αφού με την πρόσφατη 1445/2016 απόφασή του, το ΣτΕ έκρινε ότι «σε περίπτωση που έγγαμο φυσικό πρόσωπο δεν είναι υπόχρεο σε υποβολή δήλωσης φόρου εισοδήματος στην Ελλάδα, για τον λόγο ότι το ίδιο δεν έχει τη φορολογική κατοικία του σ’ αυτήν, δεν τίθεται εν πάση περιπτώσει ζήτημα υποβολής κοινής δήλωσης φόρου εισοδήματος, κατ’ άρθρο 67 παρ. 4 του ν. 4172/2013, με τον ή τη σύζυγο του, αποκλειστικώς και μόνον επειδή ο ή η σύζυγος πληροί τα κατά το άρθρο 4 παρ. 1 του εν λόγω νόμου κριτήρια για να χαρακτηρισθεί φορολογικός κάτοικος Ελλάδας, και τούτο ανεξαρτήτως αν η υποχρέωση υποβολής κοινής δήλωσης είναι ή όχι σύμφωνη με διατάξεις υπερνομοθετικής ισχύος».

Βλ. σχετικό σχόλιο της Ε. Ταστσίδου στην απόφαση αυτή σε Επιχείρηση τ. 8-9/2016, σελ. 803.

1. Σύμφωνα με την παρ. 4 του άρθρου 10 του ΚΦΔ όπως τροποποιήθηκε με την παράγραφο 2γ του άρθρου 40 του Ν 4410/2016 (ΦΕΚ Α’ 141/03-08-2016) και ισχύει από τη δημοσίευση του νόμου στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, ήτοι από 03/08/2016.