Κωνσταντίνος Δημ. Γραβιάς
Πτυχιούχος Οικον. Παν/μίου Πειραιά
Λογιστής – φοροτεχνικός
1. Ερώτηση
Φορολογούμενος, απέκτησε εισόδημα ως αμειβόμενος με «μπλοκάκι» (υπαγόμενος στις διατάξεις της περίπτ. στ’ της παρ. 2 του άρθρου 12 του ν. 4172/2013) από 1.1.2024 έως 30.6.2024 οπότε και διέκοψε τη δραστηριότητά του αυτή. Από 1.7.2024 και μετά απασχολήθηκε ως μισθωτός σε επιχείρηση. Πώς θα φορολογηθεί για το έτος 2024;
Απάντηση
Στην εξεταζόμενη περίπτωση, ο φορολογούμενος για το διάστημα από 01.01.2024 μέχρι και 30.06.2024 θα φορολογηθεί για το εισόδημά του βάσει των διατάξεων της περίπτ. στ’ της παρ. 2 του άρθρου 12 του ν. 4172/2013 και για το υπόλοιπο διάστημα (από 1.7.2024 έως 31.12.2024) ως μισθωτός, διότι το εισόδημα από μισθωτή εργασία έχει αποκτηθεί μετά τη διακοπή της επιχειρηματικής του δραστηριότητας και όχι παράλληλα κατά την άσκηση της δραστηριότητας αυτής.
Δεδομένου ότι η εφαρμογή της ηλεκτρονικής υποβολής της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος φυσικών προσώπων δεν μπορεί τεχνικά να διακρίνει τη μη επικάλυψη των χρονικών διαστημάτων που αντίστοιχα αποκτήθηκαν τα εισοδήματα από επιχειρηματική δραστηριότητα και από μισθωτή εργασία, στην περίπτωση αυτή ο φορολογούμενος πρέπει να υποβάλλει τη δήλωση φορολογίας εισοδήματος με επιφύλαξη. Εν συνεχεία πρέπει να προσκομίσει εντός της προβλεπόμενης προθεσμίας στη Δ.Ο.Υ. τα απαραίτητα δικαιολογητικά, τα οποία αποδεικνύουν τη μη επικάλυψη των χρονικών διαστημάτων, που αντίστοιχα αποκτήθηκαν τα πιο πάνω εισοδήματα, ούτως ώστε να εκκαθαριστεί η δήλωση και να εκδοθεί η πράξη διοικητικού προσδιορισμού φόρου από τη Δ.Ο.Υ.
2. Ερώτηση
Φορολογούμενος, απέκτησε εισόδημα ως αμειβόμενος με «μπλοκάκι» από 1.1.2024 έως 31.12.2024 και παράλληλα για το ίδιο χρονικό διάστημα απασχολήθηκε ως μισθωτός σε επιχείρηση. Το εισόδημα που αποκόμισε ως αμειβόμενος με «μπλοκάκι» μπορεί να φορολογηθεί βάσει των διατάξεων της περίπτ. στ’ της παρ. 2 του άρθρου 12 του ν. 4172/2013;
Απάντηση
Όχι, δεν μπορεί να φορολογηθεί βάσει των διατάξεων της περίπτ. στ’ της παρ. 2 του άρθρου 12 του ν. 4172/2013, διότι οι εν λόγω διατάξεις δεν εφαρμόζονται στην περίπτωση που ο φορολογούμενος αποκτά παράλληλα και εισόδημα από μισθωτή εργασία, σύμφωνα με μία από τις περιπτώσεις α’ έως ε’ της παρ. 2 του άρθρου 12 του ν. 4172/2013.
3. Ερώτηση
Φορολογούμενος, απέκτησε εισόδημα ως αμειβόμενος με «μπλοκάκι» από 1.1.2024 έως 31.12.2024 και στο ίδιο φορολογικό έτος απέκτησε και τεκμαρτό εισόδημα από μισθωτή εργασία ως παροχή σε είδος της παρ. 2 του άρθρου 13 του ν. 4172/2013, εξαιτίας της παραχώρησης εταιρικού οχήματος σ’ αυτόν. Το εισόδημα που αποκτά από την άσκηση επιχειρηματικής δραστηριότητας υπάγεται στις διατάξεις της περίπτ. στ’ της παρ. 2 του άρθρου 12 του ν. 4172/2013;
Απάντηση
Ναι, διότι το εισόδημα από μισθωτή εργασία έχει αποκτηθεί βάσει των διατάξεων του άρθρου 13 του ν. 4172/2013 και όχι σύμφωνα με τις περιπτώσεις α’ έως ε’ της παρ. 2 του άρθρου 12 του ίδιου νόμου.
4. Ερώτηση
Φορολογούμενος, απέκτησε εισόδημα ως αμειβόμενος με «μπλοκάκι» από 1.1.2024 έως 31.12.2024 και παράλληλα για το ίδιο χρονικό διάστημα απέκτησε και εισόδημα από σύνταξη. Το εισόδημα που αποκόμισε ως αμειβόμενος με «μπλοκάκι» μπορεί να φορολογηθεί βάσει των διατάξεων της περίπτ. στ’ της παρ. 2 του άρθρου 12 του ν. 4172/2013;
Απάντηση
Ναι, διότι το εισόδημα από συντάξεις δεν περιλαμβάνεται σε καμία από τις περιπτώσεις α’ έως ε’ της παρ. 2 του άρθρου 12 του ν. 4172/2013.
5. Ερώτηση
Ποιοι επαγγελματίες μπορούν να φορολογηθούν ως αμειβόμενοι με «μπλοκάκι»:
Απάντηση
Στη διάταξη αυτή εφόσον βέβαια συντρέχουν και οι λοιπές προϋποθέσεις αυτής, υπάγονται κατά κανόνα οι αμοιβές για συμβουλευτικές ή παρόμοιες υπηρεσίες ήτοι αμοιβές που καταβάλλονται εξαιτίας παροχής επαγγελματικών υπηρεσιών στις οποίες προέχει το στοιχείο της συμβουλής ή της επιστημονικής, καλλιτεχνικής και πνευματικής δημιουργίας, δηλαδή επαγγέλματα που με τις καταργηθείσες διατάξεις του ν. 2238/1994, χαρακτηρίζονταν ως ελευθέρια επαγγέλματα, καθώς και όσα άλλα είχαν εξομοιωθεί, ως προς την φορολόγησή τους, με αυτά. Συνεπώς, υπάγονται καταρχήν τα επαγγέλματα που κατονομάζονταν στην παρ. 1 του άρθρου 48 του ν. 2238/1994, καθώς και κάποια επαγγέλματα των παρ. 2 και 3 του ίδιου άρθρου.
Ενδεικτικά αναφέρονται το επάγγελμα του ιατρού, οδοντιάτρου, κτηνιάτρου, φυσιοθεραπευτή, βιολόγου, ψυχολόγου, μαίας, δικηγόρου, συμβολαιογράφου, άμισθου υποθηκοφύλακα, δικαστικού επιμελητή, αρχιτέκτονα, μηχανικού, τοπογράφου, χημικού, γεωπόνου, γεωλόγου, δασολόγου, περιβαλλοντολόγου, ωκεανογράφου, σχεδιαστή, δημοσιογράφου, διερμηνέα, ξεναγού, μεταφραστή, καθηγητή ή δασκάλου, καλλιτέχνη γλύπτη ή ζωγράφου ή σκιτσογράφου ή χαράκτη, ηθοποιού, εκτελεστή μουσικών έργων ή μουσουργού, καλλιτεχνών των κέντρων διασκέδασης, χορευτή, χορογράφου, σκηνοθέτη, σκηνογράφου, ενδυματολόγου, διακοσμητή, οικονομολόγου, αναλυτή, προγραμματιστή, ερευνητή ή συμβούλου επιχειρήσεων, λογιστή ή φοροτεχνικού, αναλογιστή, κοινωνιολόγου, κοινωνικού λειτουργού, εμπειρογνώμονα, ομοιοπαθητικού, εναλλακτικής θεραπείας, ψυχοθεραπευτή, λογοθεραπευτή, λογοπαθολόγου και λογοπεδικού, του συγγραφέα, του δικολάβου καθώς και αμοιβές που καταβάλλονται σε πραγματογνώμονες, διαιτητές, εκκαθαριστές γενικά, ελεγκτές Α.Ε., εκτελεστές διαθηκών, εκκαθαριστές κληρονομιών και κηδεμόνες σχολάζουσας κληρονομιάς.
Επιπροσθέτως, υπάγεται και το επάγγελμα του αρχαιολόγου, προπονητή (Κ.Α.Δ.85.51.10.06), εργοφυσιολόγου (86.90.19.04), εργοθεραπευτή (86.90.19.05), γραφίστα, τραγουδιστή (90.01.10.07), συνθέτη, διαιτολόγου (Κ.Α.Δ.96.04.10.01), διατροφολόγου (Κ.Α.Δ.86.90.19.10), συντηρητή αρχαιοτήτων (Κ.Α.Δ.91.03.10.02), μουσικοσυνθέτη, επιμελητή-διορθωτή κειμένων, νοσηλεύτριας ή αποκλειστικής νοσοκόμας (ΔΕΑΦ 1115232 ΕΞ2018/27.7.2018).
Ακόμη εμπίπτει στις ίδιες διατάξεις το επάγγελμα του φωτορεπόρτερ-φωτοειδησεογράφου ως συναφές με αυτό του δημοσιογράφου. Άρα τα εισοδήματα που αποκτούν οι φωτορεπόρτερ – φωτοειδησεογράφοι (Κ.Α.Δ. 63.99.10), εφόσον βέβαια συγκεντρώνουν όλες τις άλλες προϋποθέσεις που ορίζονται ρητά στο νόμο, φορολογούνται με τις διατάξεις αυτές (ΔΕΑΦ 1112676 ΕΞ 2018).
Επίσης υπάγεται και το επάγγελμα του νοσηλευτή (Κ.Α.Δ.86.90.12), ανεξάρτητα από το που παρέχει τις υπηρεσίες αυτές (ΔΕΑΦ Α 1144249 ΕΞ 2019/18 .10. 2019 έγγραφο).
Τέλος, τα εισοδήματα που αποκτούν οι βιβλιοθηκονόμοι που εντάσσονται στους Κ.Α.Δ 91.01.11 και 91.01.12., φορολογούνται σύμφωνα με τις διατάξεις της περ. στ’ της παρ. 2 του άρθρου 12 του ν.4172/2013, εφόσον βέβαια συγκεντρώνουν όλες τις άλλες προϋποθέσεις που ορίζονται ρητά στο νόμο (βλ. Ε.2052/2021).
6. Ερώτηση
Ποιοι επαγγελματίες δεν μπορούν να φορολογηθούν ως αμειβόμενοι με «μπλοκάκι»:
Απάντηση
Ενδεικτικά, δεν μπορούν να φορολογηθούν με αυτόν τον τρόπο κάποιες αμοιβές επαγγελμάτων που δεν εμπίπτουν στις συγκεκριμένες διατάξεις: Για παράδειγμα, οι αμοιβές αντιπροσώπων, πρακτόρων, μεσιτών, κ.λπ. από αμοιβές ή προμήθειες για τη σύναψη σύμβασης προμήθειας από αλλοδαπά εργοστάσια ή αλλοδαπούς οίκους οποιασδήποτε φύσης υλικού, μεταφορέων, μεσιτών, πρακτόρων, διαμεσολαβητών, εκτελωνιστών, διαφημιστών, επιχειρήσεων που έχουν σαν αντικείμενο ασφαλιστικές δραστηριότητες, εφόσον αυτές εκδίδουν εκκαθαρίσεις με τις αμοιβές των συνεργατών τους, προς τους συνεργάτες τους (ασφαλιστικούς πράκτορες, μεσίτες ασφαλίσεων, ασφαλιστικούς συμβούλους κ.τ.λ.), αμοιβές για υπηρεσίες φασόν, προώθησης προϊόντων και γενικά οι αμοιβές που με τον ν. 2238/1994 χαρακτηρίζονταν ως εισόδημα από εμπορικές επιχειρήσεις.
Δεν υπάγονται επίσης στην διάταξη για τη φορολόγηση ως μπλοκάκι οι «υπηρεσίες συντήρησης και επισκευής ηλεκτρονικών υπολογιστών και λοιπές υπηρεσίες σχετικές με τους ηλεκτρονικούς υπολογιστές».
Επίσης σύμφωνα με την ΔΕΑΦ 1115232 ΕΞ 2018 οι υπηρεσίες φύλαξης δεν συγκαταλέγονται στα επαγγέλματα που για σκοπούς φορολογίας εισοδήματος δεν έχουν την εμπορική ιδιότητα, συνεπώς δεν μπορούν να τύχουν εφαρμογής οι διατάξεις της περ. στ’ της παρ. 2 του άρθρου 12 του ν.4172/2013 (ΔΕΔ Α 1880/2023).
7. Ερώτηση
Υπάρχει κάποια επίσημη λίστα με τους ΚΑΔ που εντάσσονται στους αμειβόμενους με «μπλοκάκι»;
Απάντηση
Στην εφαρμογή του taxis, έχουν μπει εδώ και κάποια χρόνια ορισμένες δικλείδες ασφαλείας ως προς τους Κ.Α.Δ. για τους οποίους εφαρμόζονται οι ως άνω διατάξεις. Δυστυχώς, δεν υπάρχει κάποια επίσημη λίστα με τους ΚΑΔ που εντάσσονται. Θα μπορούσε όμως να δημοσιευθεί μια επίσημη λίστα από την Α.Α.Δ.Ε. έτσι ώστε να είναι γνωστοί σε όλους οι Κ.Α.Δ. που υπάγονται στις συγκεκριμένες διατάξεις.
8. Ερώτηση
Τι ισχύει ως προς την έκπτωση ασφαλιστικών εισφορών των αμειβόμενων με «μπλοκάκι»;
Απάντηση
Οι φορολογούμενοι που εμπίπτουν στις διατάξεις της περ.στ’ της παρ. 2 του άρθρου 12 του Κ.Φ.Ε. μπορούν να εκπέσουν ως μοναδική δαπάνη από τα ακαθάριστα έσοδά τους τις ασφαλιστικές εισφορές που καταβλήθηκαν και εκπίπτουν με βάση τα αναφερόμενα στην ΠΟΛ.1113/2.6.2015 και ΠΟΛ.1219/2018 εγκυκλίους. Σημειώνεται ότι σύμφωνα με την εγκύκλιο ΠΟΛ.1219/2018 οποιοδήποτε ποσό καταβάλλεται ταμειακά ως ασφαλιστική εισφορά από 1.1 μέχρι 31.12 του τρέχοντος φορολογικού έτους, εκτός από τα ποσά προσαυξήσεων, προστίμων, κ.λπ. που τυχόν καταβλήθηκαν στο έτος αυτό, εκπίπτει από τα ακαθάριστα έσοδα της επιχείρησης του έτους αυτού.
Η δαπάνη αυτή που περιλαμβάνεται στον κωδικό 401 του πίνακα Δ’(Δ5) του εντύπου Ε3 έχει μεταφερθεί από τον κωδικό 485 «Διάφορα λειτουργικά έξοδα» του πίνακα Ζ και συγκεκριμένα από τον υποπίνακα σύνολο εξόδων Ζ2-ασφαλιστικές Εισφορές Αυτοαπασχολουμένων επιλογή 7.
Επισημαίνεται ότι όταν για τον παρέχοντα υπηρεσίες με «μπλοκάκι» ένα μέρος των ασφαλιστικών εισφορών αποδίδεται ως εργοδοτική εισφορά και ένα μέρος παρακρατείται από αυτόν ως εισφορά εργαζόμενου μαζί με Α.Π.Δ., τότε αφαιρείται μόνο η εισφορά εργαζόμενου για την εύρεση του φορολογητέου εισοδήματος.
9. Ερώτηση
Μπορεί ο αμειβόμενος με «μπλοκάκι» να έχει και ιδιώτες εργοδότες;
Απάντηση
Οι διατάξεις της περ. στ’ της παρ. 2 του άρθρου 12 του ν.4172/2013 έχουν εφαρμογή και στην περίπτωση που οι αντισυμβαλλόμενοι δεν ασκούν επιχειρηματική δραστηριότητα (σχετ. ΠΟΛ.1109/20.7.2017), είναι δηλαδή ιδιώτες. Όμως, για να ισχύει η φορολόγηση βάσει αυτών των διατάξεων θα πρέπει να πληρείται και η προϋπόθεση που ορίζει πως υφίσταται υποχρέωση ύπαρξης έγγραφης σύμβαση με τους πελάτες οι οποίοι λαμβάνουν τις υπηρεσίες του.
Συνεπώς, αν ένας αμειβόμενος με «μπλοκάκι» έχει κάποιον πελάτη επιτηδευματία και συνάμα έχει κάποιους άλλους πελάτες ιδιώτες, για να μπορέσει να υπαχθεί στις ως άνω διατάξεις πρέπει και με τους ιδιώτες πελάτες να έχει συνάψει έγγραφες συμβάσεις (σ.σ. εξυπακούεται πως πρέπει να πληρούνται και οι λοιπές προϋποθέσεις του νόμου όπως ορίζονται στην περ. στ’ της παρ. 2 του άρθρου 12 του ν.4172/2013). Να τονίσουμε εδώ πως είναι σπάνιο να υπάρχουν έγγραφες συμβάσεις και με τους ιδιώτες πελάτες, ωστόσο όποιος επιθυμεί να υπαχθεί στην εν λόγω διάταξη οφείλει να προχωρήσει στη σύνταξη τέτοιων συμβάσεων.
10. Ερώτηση
Ο αμειβόμενος με «μπλοκάκι» μπορεί να έχει αλλοδαπούς εργοδότες;
Απάντηση
Ναι. Δεδομένου ότι με τις διατάξεις της περ. στ’ της παραγράφου 2 του άρθρου 12 του ν.4172/2013 δεν επιβάλλονται περιορισμοί ως προς την έδρα των φυσικών ή νομικών προσώπων ή νομικών οντοτήτων που λαμβάνουν τις εν λόγω υπηρεσίες, οι διατάξεις αυτές έχουν εφαρμογή και στην περίπτωση που τα ως άνω αντισυμβαλλόμενα πρόσωπα ή οντότητες έχουν φορολογική κατοικία ή μόνιμη εγκατάσταση στην αλλοδαπή.
11. Ερώτηση
Αν πληρούνται οι προϋποθέσεις που ορίζονται στη διάταξη της περ. στ’ της παραγράφου 2 του άρθρου 12 του ν.4172/2013, η φορολόγηση βάσει αυτής της διάταξης είναι υποχρεωτική ή δυνητική;
Απάντηση
Τα φυσικά πρόσωπα που αποκτούν εισόδημα για το οποίο ικανοποιούνται οι προϋποθέσεις που αναφέρονται στο άρθρου 12 § 2 περ. στ’ του ν. 4172/2013, θεωρείται ότι αποκτούν εισόδημα από μισθωτές υπηρεσίες και η εκκαθάριση του φόρου γίνεται βάσει των διατάξεων των άρθρων 12 – 20 του ίδιου νόμου, χωρίς να προβλέπεται δυνητικός τρόπος φορολογίας, ανεξάρτητα αν από την εκκαθάριση προκύπτει μεγαλύτερος φόρος απ’ αυτόν που θα προέκυπτε βάσει των διατάξεων των άρθρων 21 – 29 του ίδιου νόμου (σ.σ. ενδεικτικά και σχετ. απόφαση Δ.Ε.Δ. 4237/2018).
12. Ερώτηση
Ένας ελεύθερος επαγγελματίας (π.χ. μηχανικός), που έχει σύμβαση με μία μόνο εταιρεία ενώ πληρούνται και οι άλλες προϋποθέσεις που ορίζονται στο νόμο, έχει ταυτόχρονα και έσοδα από αγροτική δραστηριότητα. Μπορεί να φορολογηθεί για το εισόδημα που λαμβάνει ως μηχανικός με τις διατάξεις της περ. στ’ της παραγράφου 2 του άρθρου 12 του ν.4172/2013;
Απάντηση
Ο φορολογούμενος αυτός δεν μπορεί να φορολογηθεί με τις διατάξεις της περ. στ’ της παρ. 2 του άρθρου 12 του ν. 4172/2013 (αμειβόμενος με «μπλοκάκι»), διότι παραλλήλως έχει εισόδημα από αγροτική επιχειρηματική δραστηριότητα. Αυτό προκύπτει από τη γενικότερη θέση του νομοθέτη για τη φορολόγηση των εν λόγω φυσικών προσώπων. Δηλαδή, η βούληση του νομοθέτη ήταν να φορολογούνται βάσει των διατάξεων αυτών, μόνο εκείνου που πληρούν τις προϋποθέσεις που ορίζονται και που δεν έχουν παράλληλα κι άλλη δραστηριότητα, δηλαδή δεν είναι παράλληλα μισθωτοί ή έχουν εισόδημα από επιχειρηματική δραστηριότητα και είναι αυτοί που από χρόνια αποκαλούσαμε ως αμειβόμενους με «μπλοκάκι». Επίσης, πρέπει να τονίσουμε ότι για το εισόδημα από αγροτική δραστηριότητα, έτσι κι αλλιώς δεν πληρείται ο όρος της ύπαρξης σύμβασης, οπότε από αυτό και μόνο χάνεται το δικαίωμα.
13. Ερώτηση
Οι διατάξεις για το ελάχιστο εισόδημα (τεκμαρτό) των ατομικών επιχειρήσεων εφαρμόζονται σε όσους αμείβονται με «μπλοκάκι»;
Απάντηση
Όχι. Η απαλλαγή καταλαμβάνει τα φυσικά πρόσωπα τα οποία εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής της περ. στ’ της παρ. 2 του άρθρου 12 του ν. 4172/2013 ακόμα και στην περίπτωση που οι φορολογούμενοι αυτοί, συμβάλλονται με περισσότερα από τρία (3) φυσικά ή νομικά πρόσωπα καθώς το σύνολο του εισοδήματος που αποκτάται από την παροχή υπηρεσιών όσων εντάσσονται στην διάταξη αυτή φορολογείται ως εισόδημα από μισθωτή εργασία.
14. Ερώτηση
Έστω αμειβόμενος με «μπλοκάκι» που έχει πελάτες μόνο επιτηδευματίες, έχει υποχρέωση χρήσης pos;
Απάντηση
Οι υπόχρεοι χρήσης pos είχαν καθοριστεί με την Κ.Υ.Α. αριθμ. 45231/2017 Υπόχρεοι pos, η οποία σχετικά πρόσφατα τροποποιήθηκε λόγω της προσθήκης νέων Κ.Α.Δ.
Με την εγκύκλιο με Αριθ. πρωτ.: 83942/2017 Οδηγίες εφαρμογής της υπ’ αριθ. 45231/20-04-2017 (Β’ 1445) Κοινής Υπουργικής Απόφασης «Ρύθμιση Υποχρέωσης Αποδοχής Πληρωμών με Κάρτα σύμφωνα με το άρθρο 65 του ν. 4446/2016 (Α’ 240)», είχαν γίνει δεκτά τα εξής:
«[…] Ο καθορισμός των υπόχρεων γίνεται βάσει του τετραψήφιου Κωδικού Αριθμού Δραστηριότητας (ΚΑΔ), όπως προκύπτει από την Εθνική Ονοματολογία Οικονομικών Δραστηριοτήτων, και δεν σχετίζεται με τη δηλούμενη στις φορολογικές αρχές κύρια δραστηριότητα της επιχείρησης. Επομένως, κάθε δικαιούχος πληρωμής που διαθέτει ΚΑΔ, ο οποίος συμπεριλαμβάνεται στη λίστα της εν λόγω κυα και τον έχει δηλώσει είτε ως κύρια είτε ως δευτερεύουσα δραστηριότητα, κρίνεται υπόχρεος και οφείλει να προβεί στην απόκτηση POS εφόσον συναλλάσσεται με πληρωτές οι οποίοι δρουν για λόγους που δεν εμπίπτουν στην εμπορική, επιχειρηματική ή επαγγελματική τους δραστηριότητα.
Συνεπώς, η υποχρέωση απόκτησης τερματικού POS δεν αφορά δικαιούχους πληρωμής (ελεύθερους επαγγελματίες, ατομικές επιχειρήσεις και εταιρίες) που πωλούν αγαθά ή παρέχουν υπηρεσίες αποκλειστικά σε άλλες επιχειρήσεις (νομικά ή φυσικά πρόσωπα) που δρουν στο πλαίσιο της επιχειρηματικής τους δραστηριότητας (Β2Β συναλλαγές), ακόμη και αν οι εν λόγω δικαιούχοι πληρωμής διαθέτουν ΚΑΔ που περιλαμβάνεται στη λίστα της με αριθ. 45231/20.4.2017 κυα […]».
Τα ανωτέρω, είχαν επιβεβαιωθεί και σε δημοσιευμένες χρήσιμες ερωτήσεις-απαντήσεις του αρμόδιου υπουργείου (δείτε εδώ).
15. Ερώτηση
Τι ισχύει ως προς τον ΕΦΚΑ για τους αμειβόμενους με μπλοκάκι σε έως δύο εργοδότες και τις ασφαλιστικές κρατήσεις;
Απάντηση
i. Με την εγκύκλιο του Ε.Φ.Κ.Α. 3/2020 εκτός των άλλων έγιναν γνωστά και τα εξής:
«Ζ. Εισφορές αμειβομένων με Δελτία Παροχής Υπηρεσιών (Δ.Π.Υ)
Η διάταξη της παρ.9 του άρθρου 39 του Ν.4387/2016, περί εισφοροδότησης αμειβομένων με Δ.Π.Υ για τους οποίους προκύπτει ότι το εισόδημά τους προέρχεται από την απασχόλησή τους σε έως δύο φυσικά ή νομικά πρόσωπα, παραμένει σε ισχύ».
ii. Στην εγκ. με αρ. πρωτ.: Φ 80000/οικ. 5547/248/ 2017 Οδηγίες για την εφαρμογή της διάταξης της παρ. 9 του αρ. 39 του ν. 4387/2016 μεταξύ άλλων αναφέρονται και τα κάτωθι:
«5. Εκκαθάριση και συμψηφισμός εισφορών
Οι ασφαλισμένοι οι οποίοι αρχικά υπήχθησαν στις διατάξεις της παρ. 9 του άρθρου 39, πληρούντες τις νόμιμες προϋποθέσεις, αλλά στη συνέχεια τις απώλεσαν (επειδή, για παράδειγμα, παρείχαν υπηρεσίες σε περισσότερους αντισυμβαλλομένους είτε επειδή δεν είχαν κανέναν αντισυμβαλλόμενο), για το διάστημα που ακολουθεί την έκπτωση από τις ρυθμίσεις της ανωτέρω παραγράφου, καταβάλλουν εισφορές ως μη μισθωτοί.
Έτσι, εάν στη διάρκεια του ημερολογιακού έτους παρασχεθεί υπηρεσία και σε τρίτο αντισυμβαλλόμενο, ο ασφαλισμένος οφείλει να γνωστοποιήσει τούτο στον ΕΦΚΑ, με σχετική αίτηση-δήλωση, ώστε να επέλθει η σχετική μεταβολή στο μητρώο και να ενημερωθεί/ούν ο/οι αντισυμβαλλόμενος/οι προκειμένου να απαλλαγεί/ούν από την ανωτέρω υποχρέωση. Όπως και για κάθε άλλη κατηγορία ελεύθερων επαγγελματιών και αυτοαπασχολουμένων, στο τέλος εκάστου έτους θα πραγματοποιείται εκκαθάριση και συμψηφισμός μεταξύ των καταβληθεισών κατά τους ανωτέρω μήνες εισφορών και των οφειλόμενων εισφορών, με βάση το πραγματικό εισόδημα που προκύπτει από την άσκηση της επαγγελματικής δραστηριότητας (όπως αυτό προκύπτει από το πιο πρόσφατο εκκαθαρισμένο φορολογικό έτος)».
Περαιτέρω, με την Φ 80000/οικ. 17002/739/ 2017 έγιναν δεκτά τα εξής: «Σε συνέχεια των οδηγιών που δόθηκαν με την εγκύκλιο με αριθμ. Φ80000/οικ. 5547/248/7.2.2017 (ΑΔΑ: ΩΥ1Ο465Θ1Ω-4ΣΜ) για την εφαρμογή της διάταξης της παρ. 9 του αρ. 39 του ν. 4387/2016 και κατόπιν ερωτημάτων που έχουν τεθεί σχετικά με το είδος της σύμβασης μεταξύ των συμβαλλομένων μερών, διευκρινίζουμε ότι στην έννοια της σύμβασης περιλαμβάνεται τόσο η έγγραφη όσο και η προφορική σύμβαση.
Ως εκ τούτου, η σύμβαση η οποία θα αναφέρει τη διάρκεια, καθώς και τα λοιπά απαιτούμενα στοιχεία, την οποία ο αντισυμβαλλόμενος – εργοδότης οφείλει να καταχωρήσει στην ηλεκτρονική πλατφόρμα που έχει αναρτηθεί στον ιστότοπο www.efka.gov.gr του ΕΦΚΑ, δύναται να έχει συμφωνηθεί και προφορικώς μεταξύ των συμβαλλομένων μερών».
Επίσης, στην εγκ. ΕΦΚΑ 41/2023, αναφέρονται και τα εξής:
«[…] Στο πεδίο εφαρμογής των παραπάνω διατάξεων εμπίπτουν μη μισθωτοί, αυτοτελώς απασχολούμενοι και ελεύθεροι επαγγελματίες της παρ. 1 του άρθρου 39 του ν. 4387/2016, όπως ισχύει, οι οποίοι αμείβονται με δελτίο παροχής υπηρεσιών (ΔΠΥ) και για τους οποίους προκύπτει ότι το εισόδημά τους από ΔΠΥ προέρχεται από την απασχόλησή τους, κατά τη διάρκεια ενός ημερολογιακού μήνα, σε ένα έως και δύο φυσικά ή νομικά πρόσωπα, με συνέπεια, την αναλογική εφαρμογή στους εν λόγω ασφαλισμένους των διατάξεων του άρθρου 38 του ν. 4387/2016, όπως ισχύουν, ως προς το ύψος, τον τρόπο υπολογισμού και τον υπόχρεο καταβολής ασφαλιστικών εισφορών.
Επισημαίνεται ότι από τις εν λόγω ρυθμίσεις καταλαμβάνεται και ο ασφαλισμένος δικηγόρος ο οποίος συμβάλλεται με δικηγόρο ή δικηγορική εταιρία. Αναλυτικές οδηγίες για την απεικόνιση της ασφάλισης των εν λόγω προσώπων θα παρασχεθούν με νεότερο έγγραφο.
Αρμόδια Τοπική Διεύθυνση για την εφαρμογή των οριζομένων στην ως άνω ΥΑ είναι η Τοπική Διεύθυνση του e-ΕΦΚΑ που υπάγεται ο αντισυμβαλλόμενος του ασφαλισμένου, με βάση την έδρα του […]». Παλαιότερα, είχαν δοθεί οδηγίες και με την εγκύκλιο 17/2017 του e-ΕΦΚΑ
iii. Από το συνδυασμό των ανωτέρω συνάγεται ότι, εφόσον υφίσταται γραπτή ή προφορική συμφωνία μεταξύ των αντισυμβαλλομένων και εφόσον πληρούνται οι προϋποθέσεις του άρθρου 9 του ν. 4387/2016 όπως αυτό ισχύει σήμερα, τότε υφίσταται υποχρέωση του αντισυμβαλλόμενου–εργοδότη να καταχωρήσει στην ηλεκτρονική πλατφόρμα του ΕΦΚΑ τα προβλεπόμενα και να εφαρμόσει όσα ορίζονται στην εν λόγω διάταξη. Στη συνέχεια, αν ο αμειβόμενος με μπλοκάκι παρέχει υπηρεσίες και σε τρίτο ή περισσότερους αντισυμβαλλόμενους, τότε οφείλει να γνωστοποιήσει τούτο στον ΕΦΚΑ, με σχετική αίτηση-δήλωση, ώστε να επέλθει η σχετική μεταβολή στο μητρώο και να ενημερωθεί/ούν ο/οι αντισυμβαλλόμενος/οι προκειμένου να απαλλαγεί/ούν από την ανωτέρω υποχρέωση. Μετά από αυτή την ενέργεια θα καταβάλει ασφαλιστικές εισφορές βάσει του άρθρου 39 του ν. 4387/2016.
Η προφορική ή γραπτή συμφωνία μεταξύ του εργοδότη—αντισυμβαλλόμενου και του απασχολούμενου (αμειβόμενου με «μπλοκάκι») στις εν λόγω περιπτώσεις, καθώς και η απασχόληση υπό το πρίσμα αυτών των δεδομένων και περιστατικών, δημιουργούν λόγω της φύσης της εργασίας υποχρέωση υπαγωγής στην παρ. 9 του άρθρου 39 του ν. 4387/2016, οπότε δεν πρόκειται περί δυνητικής επιλογής, αλλά για υποχρέωση. Δεν πρέπει να λησμονούμε πως έχουν φτάσει στα δικαστήρια πάμπολλες περιπτώσεις αμειβομένων με «μπλοκάκι» που ενώ ουσιαστικά ήσαν μισθωτοί κατά την έννοια της εργατικής και ασφαλιστικής νομοθεσίας εντούτοις οι εργοδότες δεν τους είχαν ασφαλίσει ως μισθωτούς με αποτέλεσμα να δικαιωθούν οι εργαζόμενοι στις δικαστικές αίθουσες και να λάβουν αποζημιώσεις, κ.ά. Δηλαδή δεν πρέπει να μη λαμβάνονται υπόψη τα πραγματικά δεδομένα απασχόλησης, το είδος της εργασίας, ο τρόπος και ο τόπος παροχής της, κ.ά, καθώς και όλα εκείνα που συνθέτουν την έννοια του μισθωτού-αμειβόμενου με μπλοκάκι.
Εν ολίγοις αυτό που ουσιαστικά τονίζουμε είναι πως, η ένταξη ενός αμειβόμενου με «μπλοκάκι» σε περίπτωση ύπαρξης προφορικής ή γραπτής συμφωνίας με τον αντισυμβαλλόμενο κρίνεται και βάσει των πραγματικών δεδομένων και περιστατικών (αν δηλαδή πρόκειται για εργαζόμενους που πρέπει υποχρεωτικά να ασφαλιστούν βάσει του του άρθρου 39 παρ. 9 του ν. 4387/2016). Όταν δηλαδή στοιχειοθετείται η ένταξή τους στις εν λόγω διατάξεις υφίσταται υποχρεωτική ένταξη, ενώ αν δεν πληρούνται οι προϋποθέσεις τότε δεν υφίσταται υποχρέωση (σ.σ. ενδιαφέρουσα ως προς τα συμπεράσματα είναι και η γνωμοδότηση του ΝΣΚ 109/2018).
Εφόσον τελικά υπαχθεί στις διατάξεις του αμειβόμενου με «μπλοκάκι» στον ΕΦΚΑ, ο εργοδότης θα τον συμπεριλάβει στην Α.Π.Δ. Οι κρατήσεις για τον αμειβόμενο θα είναι από 1.1.2025 8,72% (ήταν 9,22% έως 31.12.2024) εφόσον δεν υπάγεται στην επικουρική ασφάλιση.
Περαιτέρω, εφόσον ο εν λόγω φορολογούμενος υπάγεται στις διατάξεις της παρ. 9 του άρθρου 39 (αμειβόμενος με μπλοκάκι), αλλά και στις διατάξεις του άρθρου 39 (ατομική επιχείρηση), τότε εφαρμόζονται οι διατάξεις περί παράλληλης ασφάλισης (σ.σ. ως μισθωτός και αυτοαπασχολούμενος). Αφού συντρέχει περίπτωση παράλληλης απασχόλησης, μισθωτή (αμειβόμενος με μπλοκάκι) και συνάμα ασφάλιση βάσει του άρθρου 39 λόγω ιδιότητας τότε πρέπει να δούμε τα κατωτέρω:
Για τον προσδιορισμό της μηνιαίας εισφοράς στις περιπτώσεις μη μισθωτών ασφαλισμένων με παράλληλη μισθωτή απασχόληση, λαμβάνονται υπόψη τα ποσά εισφορών ανά κλάδο από τη μισθωτή απασχόληση και καταβάλλεται, εφόσον προκύπτει, η διαφορά από την κατώτατη, κατά περίπτωση, προβλεπόμενη εισφορά ή την εισφορά τυχόν ανώτερης επιλεγείσας κατηγορίας.
Οδηγίες σχετικά με τη δήλωση παράλληλης απασχόλησης δόθηκαν σχετικά πρόσφατα (σ.σ. δείτε σχετική ανάρτηση του κόμβου εδώ). Επίσης, δείτε κι εδώ (σ.σ. αναφορικά με τους αμειβόμενους με μπλοκάκι). Οι ασφαλισμένοι που ανήκουν στην παραπάνω κατηγορία θα πρέπει να επιλέξουν ασφαλιστική κατηγορία και να επισημάνουν την επιλογή: «Δηλώνω ότι έχω παράλληλα μισθωτή απασχόληση».
Να θυμίσουμε στο σημείο αυτό πως, βάσει των διατάξεων του ν. 4387/2016 όπως ισχύουν σήμερα, περιπτώσεις μη μισθωτών ασφαλισμένων με παράλληλη μισθωτή απασχόληση (όπως στην περίπτωση του εξεταζόμενου ερωτήματος) το ποσό εισφοράς από τη μισθωτή απασχόληση (συνολική μηνιαία εισφορά μισθωτού και εργοδότη για κύρια σύνταξη και υγειονομική περίθαλψη) δεν μπορεί να υπολείπεται του ποσού της δεύτερης (2ης), κατά περίπτωση, ασφαλιστικής κατηγορίας. Αν έχει επιλεγεί ανώτερη κατηγορία καταβάλλεται η αντίστοιχη διαφορά μόνο για τον Κλάδο Σύνταξης. Επομένως, ο αμειβόμενος με μπλοκάκι θα ασφαλίζεται ως μισθωτός με τον τρόπο που προαναφέραμε, για δε την ατομική επιχείρηση, θα υποχρεούται να ασφαλίζεται συμπληρωματικά συνολικά από αμφότερες τις ιδιότητες, μέχρι του ποσού εισφοράς της δεύτερης ασφαλιστικής κατηγορίας για σύνταξη και περίθαλψη.
Read more at Taxheaven: https://www.taxheaven.gr/news/70803/ameibomenoi-me-mplokaki-15-syxnes-erwthseis-apanthseis