Μεθοδολογία Έμμεσων Τεχνικών Ελέγχου

Του Γιώργου Δαλιάνη

Με αφορμή την έκδοση της εγκυκλίου ΠΟΛ 1270/24-12-2013 του Υπουργείου Οικονομικών, επανερχόμαστε ξανά σε ένα θέμα , που έχουμε τοποθετηθεί με το άρθρο μας «ΕΛΕΓΧΟΙ ΓΙΑ ΑΔΙΚΑΙΟΛΟΓΗΤΟ ΠΛΟΥΤΙΣΜΟ«, στις 8/11/2013 ( www.artion.gr/έλεγχοι-για-αδικαιολόγητο-πλουτισμό ).

Η εγκύκλιος αυτή είναι συνέχεια της Α.Υ.Ο. ΔΕΣ Α 1077357 ΕΞ 10.5.2013, η οποία δημοσιεύθηκε στο ΦΕΚ 1136/Β/10.5.2013 και 1199/Β/16.5.2013, με την οποία ορίστηκαν ο τρόπος εφαρμογής των Έμμεσων Τεχνικών Ελέγχου, της ανάλυσης ρευστότητας του φορολογουμένου, ο έλεγχος των τραπεζικών καταθέσεων και δαπανών σε μετρητά, που προβλέπονται από τις διατάξεις του άρθρου 67Β του Ν.2238/94 στη διαδικασία τακτικού φορολογικού ελέγχου.

Με την ΠΟΛ 1270/24.12.2013 δίνονται οδηγίες για την ορθή και ομοιόμορφη εφαρμογή κάθε μίας έμμεσης τεχνικής ελέγχου που θα επιλεγεί σε συνδυασμό με την εγκύκλιο ΠΟΛ.1171/4.7.2013 .

Η εφαρμογή αυτών διατάξεων γίνεται και για περιπτώσεις ελέγχου εμβασμάτων στο εξωτερικό, της λίστας Lagarde, προσαυξήσεων εισοδήματος από διάφορες πηγές, ξεπλύματος βρώμικου χρήματος.

Στο κεφάλαιο «Γενικές παρατηρήσεις» της εγκυκλίου γίνονται κάποιες παραδοχές οι οποίες είναι άξιες λεπτομερούς ανάλυσης και σχολιασμού.

Η παράγραφος ( 1 ) προβλέπει ότι στις περιπτώσεις που οι ελεγχόμενοι έχουν υπαχθεί στις διατάξεις περί αυτοελέγχου (άρθρα 13-17 ν.3296/2004), τα ακαθάριστα έσοδα και καθαρά κέρδη που προσδιορίστηκαν με τις διατάξεις αυτές, λαμβάνονται προς σύγκριση με τα προκύπτοντα από την εφαρμογή των τεχνικών αποτελέσματα. Με λίγα λόγια η παρούσα εγκύκλιος καταργεί κατ’ ουσίαν το νόμο περί αυτοπεραίωσης.

Είναι δυνατόν να υποβάλεις τη φορολογική δήλωση κάνοντας χρήση των διατάξεων περί αυτοπεραίωσης το Μάιο και ένα μήνα μετά ο έλεγχος να μην αποδέχεται το αποτέλεσμα, καταργώντας εμμέσως το νόμο και κάθε έννοια δικαίου;

Προτρέπει η εγκύκλιος το φορολογούμενο να αγνοήσει την αυτοπεραίωση;

Στη παράγραφο (4) η εγκύκλιος αναφέρει:

«Για τον υπολογισμό του πραγματικού διαθεσίμου κεφαλαίου των προηγουμένων ετών πριν το πρώτο ελεγχόμενο έτος (του ελεγχόμενου, του/της συζύγου και των προστατευόμενων μελών αυτών) από τα πραγματικά εισοδήματα (που έχουν φορολογηθεί ή νόμιμα απαλλαγεί από τον φόρο), όπως αυτά αναγράφονται στις υποβληθείσες δηλώσεις φορολογίας εισοδήματος αφαιρούνται τα πραγματικά αναλωθέντα ποσά για αγορές και λοιπές δαπάνες (όχι τεκμαρτές) όπως αυτές προκύπτουν από τις υποβληθείσες δηλώσεις φορολογίας εισοδήματος ή από στοιχεία που έχει στην διάθεση της η ελεγκτική υπηρεσία.»

Μάλιστα με έμφαση τονίζεται. «Όπου στη παρούσα μεθοδολογία αναφέρονται δαπάνες διαβίωσης (προσωπικές/οικογενειακές) αφορούν πραγματικές δαπάνες και όχι τεκμαρτές.»

Τι σημαίνει όμως αυτό στη πράξη;

Η αρμόδια Δ.Ο.Υ. παραλαμβάνει δηλώσεις με αντικειμενικές δαπάνες, η ΓΓΠΣ εκκαθαρίζει και υπολογίζει φόρο για εισοδήματα βάσει τεκμηρίων και ο ελεγκτής καταργεί τις προηγούμενες διαδικασίες, επιλέγει την προσφορότερη για το Δημόσιο συμφέρον τεχνική και προσδιορίζει τη φορολογητέα ύλη.

Επιπλέον δημιουργούνται και άλλα ερωτήματα. Ποιος φορολογούμενος έχει στο αρχείο του, τις πραγματοποιηθείσες δαπάνες των ΙΧΕ αυτοκινήτων, των ΔΕΚΟ, των λοιπών δαπανών διαβίωσης, τις κινήσεις των πιστωτικών καρτών; Όλα αυτά τα στοιχεία δεν υπήρχε υποχρέωση να διατηρηθούν από τους φορολογούμενους. Αν δεν υπάρχουν στο αρχείο προτείνεται η εύκολη λύση, θα καλείται ο ελεγχόμενος να συμπληρώσει υπεύθυνη δήλωση και να δηλώσει το ποσό της δαπάνης για κάθε ελεγχόμενο έτος και εκεί αρχίζουν οι αμφισβητήσεις.

Για την εφαρμογή των έμμεσων τεχνικών ελέγχου δεν υπάρχει περιορισμός όσον αφορά τα παρελθόντα έτη που εξετάζονται προκειμένου να προσδιοριστεί το πραγματικό διαθέσιμο κεφάλαιο προηγουμένων ετών, εφόσον βέβαια αυτό είναι δυνατό να διασταυρωθεί με τις φορολογικές δηλώσεις και τα στοιχεία που τηρούνται στην αρμόδια Δ.Ο.Υ. του ελεγχόμενου ή με τεκμηριωμένα στοιχεία που προσκομίζονται από το φορολογούμενο (π.χ. φορολογικές δηλώσεις παρελθόντων ετών, συνοδευόμενες με τα εκκαθαριστικά σημειώματα ή με επίδειξη κατάθεσης μέσω ταχυδρομείου ή παραλαβής του αντιγράφου της δήλωσης από την αρμόδια Δ.Ο.Υ.).

Αξιοπρόσεκτη σημείωση είναι και το ότι δεν αναζητούνται τα δικαιολογητικά, για τα ποσά που είναι αναγεγραμμένα στις δηλώσεις φορολογίας εισοδήματος παρελθόντων ετών και τα οποία χρησιμοποιούνται για τον προσδιορισμό του πραγματικού διαθεσίμου κεφαλαίου.

Έσοδα αποκτηθέντα και μη συμπεριληφθέντα στις υποβληθείσες δηλώσεις φορολογίας εισοδήματος παρελθόντων ετών του ελεγχόμενου, του/της συζύγου και των προστατευμένων μελών αυτών ως μη έχοντες φορολογική υποχρέωση να τα δηλώσουν. Π.χ. έσοδα από τόκους, από πωλητήρια συμβόλαια, δηλώσεις φόρου δωρεάς-κληρονομιάς χρημάτων, κέρδη από τυχερά παίγνια, γενικά συμβάσεις δανείων και κάθε σχετικό έγγραφο, θα λαμβάνονται υπ’ όψιν εφόσον φέρουν βεβαία ημερομηνία και στοιχεία νομιμότητας.

Γεννιούνται νέα ερωτήματα, για το πως θα διασταυρωθεί η νομιμότητα των εγγράφων που θα τεθούν στη διάθεση του ελέγχου, αφού είναι γνωστό ότι οι Δ.Ο.Υ. έχουν καταστρέψει το αρχείο τους μέχρι το έτος 1997. Επίσης η εγκύκλιος κάνει δεκτά και μη δηλωθέντα εισοδήματα.

Η ερμηνευτική εγκύκλιος έχει σκοπό την ερμηνεία του Νόμου και στην ουσία να δώσει εντολές και κατευθύνσεις στους υπαλλήλους του Υπουργείου Οικονομικών. Όμως η ΠΟΛ 1270/24.12.2013 παρεμβαίνει ουσιαστικά, στη νομοθεσία.

Αναιρεί το νόμο 3296/2004 περί αυτοπεραίωσης , ανοίγει κερκόπορτα στη παραγραφή των φορολογικών υποθέσεων, επίσης μας έχει μπερδέψει πότε ισχύουν και πότε όχι οι αντικειμενικές δαπάνες διαβίωσης.

Υπάρχει συνεργασία των τμημάτων του Υπουργείου; Γιατί για το ίδιο αλληλοαναιρούνται.

Προβλέπεται νέος κύκλος αντιπαραθέσεων, Υπουργείου και Φορολογουμένων και αναβάλλεται επ’ αόριστο η εμπέδωση κλίματος εμπιστοσύνης του πολίτη προς τη Πολιτεία. Η ασάφεια και οι καθημερινές αλλαγές της φορολογικής νομοθεσίας καλλιεργούν κλίμα ανασφάλειας και εμποδίζουν την πραγματοποίηση νέων επενδύσεων. Δε μπορεί να επιχειρείς το 2013 και να φορολογηθείς το 2033 , ο ίδιος ή οι κληρονόμοι.